لنزی که برای عینک طبی خود انتخاب می‌کنید، از فریم آن مهم‌تر بوده و غالبا تعیین‌کننده‌ی راحتی شما با عینک‌تان خواهد بود. انتخاب و خرید عینک طبی کار ساده‌ای نیست و بسیاری از مشتریان به علت وجود انواع لنزها، ویژگی‌ها و پوشش‌های آنها، هنگام خرید دچار سردرگمی می‌شوند. این نوشته راهنمای انتخاب لنز عینک طبی خواهد بود که اطلاعات مفیدی راجع به سایر لنزها از جمله لنز عینک های آفتابی در اختیارتان قرار می‌دهد.
وقتی که شما عینک می‌خرید، فریم آن از لحاظ ظاهر و راحتی اهمیت دارد. اما لنز عینک در چهار عامل ظاهر، راحتی، دید و ایمنی موثر است. اشتباهی که بسیاری از افراد هنگام خرید عینک دچار می‌شوند این است که وقت زیادی روی بررسی و انتخاب لنز عینک‌ها نمی‌گذارند و بیشتر در انتخاب فریم وسواس به خرج می‌دهند. اطلاعاتی که در ادامه می‌آید، برای تمام درجه‌ی چشم لنزها، دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم صادق است.
هندسه‌ی لنزها برحسب نوع ضعف چشم
نوع ایراد دید و بینایی، تعیین‌کننده‌ی شکل هندسی لنز است. به عنوان مثال لنزهای مقعر یا کاو که به سمت داخل انحنا دارند برای رفع ایراد نزدیک‌بینی بکار می‌روند. در حالی که لنزهای محدب یا کوژ که به سمت بیرون انحنا دارند برای رفع ایراد دوربینی استفاده می‌شود. برای تصحیح آستیگماتیسم که به علت اعوجاج در شکل قرنیه ایجاد می‌شوند، از لنز استوانه‌ای‌شکل غالبا استفاده می‌شود. به عبارت دیگر طبق شکل‌های زیر، عینک وسیله‌ای است که پرتوهای نور را به درستی روی شبکیه متمرکز می‌کند.
عدسی هویا | عدسی زایس | عدسی اسیلور | عدسی اپتکس راهنمای انتخاب لنز عینک
انواع جنس لنز عینک‌ها
۱- لنزهای شیشه‌ای (Glass Lenses): در گذشته تمام لنز عینک‌های طبی از جنس شیشه بوده‌اند. گرچه این لنزها از لحاظ اپتیک و نورشناسی بهترین هستند اما سنگین بوده و به سادگی ممکن است بشکنند و ممکن است به چشم آسیب وارد شود. بنابراین دلایل امروزه دیگر چندان از لنزهای شیشه‌ای استفاده نمی‌کنند.
۲- لنزهای پلاستیکی (Plastic Lenses) لنز طبی : در سال ۱۹۴۷، کمپانی لنز آرمورلایت در کالیفرنیا اولین لنزهای پلاستیکی سبک‌وزن عینک را معرفی کرد. این لنزها از پلاستیک پلیمری به نام CR-39 ساخته شده‌بودند. به علت وزن سبک (تقریبا نصف وزن لنز شیشه‌آی معادل)، قیمت کمتر و کیفیت بالای اپتیکال، CR-39 همچنان ماده‌ی محبوبی برای لنزهای عینک است.
3- لنزهای پلی‌کربنات (Polycarbonate Lenses):
در اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰، شرکت ژنتکس اولین لنز پلی‌کربنات برای ایمنی بیشتر عینک‌ها ارائه داد. کمی بعدتر در دهه‌ی ۱۹۸۰، لنزهای پلی‌کربنات بسیار محبوب شدند و تا امروزه مورد استفاده‌اند. این ماده در حالت اولیه برای قسمت چشمی کلاه ایمنی مورد استفاده در نیروی هوایی و به عنوان شیشه‌ی ضدگلوله برای بانک‌ها و سایر کاربردهای ایمنی ساخته شده‌بود. پلی‌کربنات بسیار سبک‌تر و مشخصا بسیار مقاوم‌تر در برابر ضربه نسبت به پلاستیک CR-39 است و ماده‌ی مورد ترجیح برای عینک کودکان، شیشه‌های ایمنی و عینک‌های ورزشی است. لنزهای پلی‌کربنات همچنین خاصیت محافظت اشعه‌ی فرابنفش در درون خود دارند.
۴- لنزهای پلاستیکی شاخص‌بالا (High-Index Plastic Lenses):
در ۲۰ سال گذشته، در پاسخ به نیاز نازک‌تر و سبک‌تر بودن لنزها، برخی از تولیدکنندگان لنزهای پلاستیکی شاخص‌بالا ارائه داده‌اند که این لنزها دارای ضریب شکست بیشتر (به قسمت اول بخش زیر مراجعه کنید) و چگالی کمتری نسبت به CR-39 هستند. بنابراین برای چشم‌های ضعیف‌تر حتما توصیه می‌شود از این لنزها استفاده شود تا مانند گذشته مجبور نباشند از لنزهای ضخیم استفاده کنند.
– لنزهای تریوکس (Trivex Lenses):
این نوع لنزها، لنزهای عینک سبک‌وزن جدیدتری هستند که خواص مقاوم در برابر ضربه مانند لنزهای پلی‌کربنات دارند که توسط صنایع PPG در سال ۲۰۰۱ برای لنز عینک معرفی شدند. مزیت و برتری این لنزها نسبت به سایر لنزها، عدد ابه (به قسمت دوم بخش زیر مراجعه کنید) این لنزهاست که تصحیح بینایی بهتری را برای برخی از افراد نسبت به لنزهای پلی‌کربنات ارائه می‌دهند.
ویژگی‌های فنی لنزها
۱- ضریب شکست (Index of Refraction):
شاخص انکسار یا ضریب شکست ماده‌ی لنز عینک، عددی است که نشان می‌دهد به طور بهینه ماده چه مقدار نور را می‌شکند (یا خم می‌کند) و در واقع وابسته به سرعت عبور نور از آن ماده است. به طور مشخص ضریب شکست نسبت سرعت نور در خلأ به سرعت نور در آن ماده است.
هرچه این عدد برای ماده‌ای بیشتر باشد، نور در آن ماده کندتر حرکت می‌کند و در نتیجه پرتوی نور به مقدار بیشتری می‌شکند (یا خم می‌شود). بنابراین با بیشتربودن این ضریب، ماده‌ی لنز کمتری نیاز است تا نور را به همان درجه‌ای خم کند، که لنزی با ضریب شکست کمتر خم می‌کند. در نتیجه برای یک درجه لنز عینک، لنز ساخته‌شده از ماده با ضریب شکست بالاتر، نازک‌تر از لنز ساخته‌شده از ماده با ضریب شکست پایین‌تر خواهد بود. در جدول ذیل قسمت بعد، ضریب شکست مواد مختلف مورد استفاده در لنزها بیان شده‌است
۲- عدد ابه (Abbe Number):
عدد ابه یک ماده‌ی لنز، یک مقدار قابل مشاهده و اندازه‌گیری است از مقداری که یک لنز طول موج‌های مختلف نور را هنگام عبور از لنز متفرق یا پراکنده می‌کند. لنزهایی که عدد پراکندگی پایین‌تری دارند، پراکندگی بیشتری ایجاد می‌کنند و باعث ابیراهی رنگی می‌شود که یک خطای قابل‌دید اپتیکال بوده و هاله‌های رنگی در اطراف اشیا و به خصوص اجسام نورانی ایجاد می‌کند.
در لنزهایی که عدد ابه کمتری دارند وقتی از لبه‌های لنز نگاه‌کنید، ابیراهی رنگی را بیشتر ملاحظه خواهیدکرد. بنابراین سعی کنید لنزهایی را انتخاب کنید که عدد ابه بالاتری داشته‌باشند. لنزهای شیشه‌ای بیشترین و لنزهای پلی‌کربنات کمترین عدد ابه را دارند. نام عدد ابه از نام فیزیکدانی آلمانی به نام ارنست ابه که این خاصیت را کشف کرده، گرفته شده‌است. در جدول زیر مقایسه‌ی بین ضریب شکست و عدد ابه را برای مواد مختلف مشاهده می‌کنید.راهنمای انتخاب لنز عینک
ماده‌ی لنز ضریب شکست عدد ابه ویژگی‌های کلیدی و ایرادات
عدسی شیشه‌ای ۱٫۵۲۳ |
مزایا : اپتیک عالی، قیمت پایین
ایرادات : عدسی سنگین، قابل شکستن
عدسی پلاستیکی ۱٫۴۹۸ |
مزایا : اپتیک عالی، قیمت پایین
ایرادات : ضخامت زیاد
عدسی پلی‌کربنات ۱٫۵۸۶ |
مزایا : مقاومت در برابر ضربه عالی، محافظت ۱۰۰% در مقابل UV، سبک‌تربودن
ایرادات : پایین‌ترین عدد ابه و ایجاد ابیراهی رنگی
عدسی پلاستیکی ۱٫۷۰ تا ۱٫۷۴ |
مزایا : نازک‌ترین لنزهای موجود در بازار ، محافظت ۱۰۰% در مقابل UV، بسیار سبک
ایرادات : عدد ابه پایین و ایجاد ابیراهی رنگی
عدسی ۱٫۶۰ تا ۱٫۶۷ |
مزایا : نازک و سبک، محافظت ۱۰۰% در مقابل UV، ارزان‌تر از لنزهای پلاستیکی شاخص‌بالا ۱٫۷۰ تا ۱٫۷۴
ایرادات : عدد ابه پایین و ایجاد ابیراهی رنگی
تریوکس ۱٫۵۴ |
مزایا : مقاومت در برابر ضربه عالی، محافظت ۱۰۰% در مقابل UV، سبک‌ترین لنزهای موجود
راهنمای انتخاب لنز عینک
۳- طراحی غیرکروی (Aspheric Design):
طراحی غیرکروی لنزها بدین صورت است که لنز از درجات متغیر خم روی سطحش ایجاد شده و باعث می‌شود بتوان لنزهای نازک‌تر و هموارتر نسبت به لنزهای کروی ساخت و کاربردهای بیشتری را برای لنزها ایجاد کرد. از آنجایی که این لنزها هموارتر از لنزهای کروی هستند، بنابراین درشت‌نمایی ناخواسته‌ی کمتری از چشم پوشنده‌ی عینک ایجاد می‌کنند که در ایجاد ظاهر مناسب‌تری موثر است.
راهنمای انتخاب لنز عینک
در برخی مواقع لنزهای غیرکروی وضوح بیشتری در نواحی دور لنز ایجاد می‌کنند. بسیاری از لنزهای پلاستیکی شاخص بالا، به صورت غیرکروی طراحی می‌شوند تا ظاهر و کاربرد اپتیکی بهینه‌تری ارائه دهند. در مورد لنزهای پلی‌کربنات و پلاستیکی، طراحی غیرکروی باعث افزایش قیمت لنز می‌شوند.راهنمای انتخاب لنز عینک
۴- حداقل ضخامت مرکز یا لبه‌ی لنز (Minimum Center Thickness or Edge Thickness):
طبق استانداردهای تعیین‌شده برای ضدضربه‌بودن لنزها، محدودیت‌هایی برای نازک‌تراشیدن لنزها مشخص شده‌است. در لنزهای مقعر که برای تصحیح نزدیک‌بینی بکار می‌روند، نازک‌ترین قسمت لنز مرکز اپتیکی آن نام دارد و تقریبا در وسط لنز قرار گرفته‌است. در حالی که در لنزهای محدب که برای تصحیح دوربینی بکار می‌روند، نازک‌ترین ناحیه از لنز در لبه‌های آن واقع است. طبق استاندارد مقاومت در برابر ضربه FDA، لنزهای پلی‌کربنات و تریوکس باید دارای حداقل ضخامت مرکز یا لبه‌ی لنز برابر با mm 1.0 داشته باشند. در حالی که لنزهای ساخته‌شده از سایر مواد باید دارای حداقل ضخامت بیشتری باشند تا این استاندارد را پاس کنند.
اندازه و شکل فریم هم در ضخامت لنز موثر است، بخصوص هنگامی که درجه‌ی چشم شما بالا باشد. انتخاب فریم کوچک‌تر که مرکز لنز تقریبا در وسط هر چشمی آن قرار گیرد، می‌تواند ضخامت و وزن لنزهای شما را بدون توجه به جنس لنز کاهش دهد. به صورت کلی، نازک‌ترین لنزها برای درجه‌ی چشم شما، لنزهای غیرکروی است که از پلاستیک شاخص بالا ساخته‌شده و بر روی یک فریم کوچک‌تر خواهد نشست.
عینک کودک | 8 نکته مهمی که در انتخاب عینک کودک نباید نادیده بگیرید !!
عینک بچه گانه | همه آنچه که باید در مورد عینک بچه گانه بدانید !
لنز طبی | لنز رنگی | عدسی بلوکات | عدسی هویا | عدسی زایس
انواع عدسی هویا در بازار و ویژگی های آنها